HomeChâu Thạch: Biện hộ cho Phú Ông trong bài ca dao “Thằng Bờm”
Thứ Bảy, 5 tháng 12, 2015
Vừa qua
trên vài trang web trong và ngoài nước tác giả Trần kế Hoàn đã viết một bài với
đề tài “Cần hiểu bài ca dao “Thằng Bờm” như thế nào?”. Trong bài viết nầy tác
giả đã có ý kiến không thống nhất với việc đài VTV3 Truyền Hình Việt Nam trong
chương trình “Ai là triệu phú” cũng như “Chúng tôi là chiến sĩ” đã cho đáp án
là Bờm nhận nắm xôi của Phú Ông để ăn, nghĩa là đã đồng ý đổi quạt cho Phú Ông.
Tác giả Trần kế Hoàn lập luận rằng: “ Trời ơi! quả là một sai lầm nghiêm trọng!
hai từ cuối của bài ca dao là “Bờm cười” chớ có từ nào thể hiện là bờm đồng ý
đâu”.
Tác giả Châu Thạch
Tên thật: Trương Văn Trạn
Quê: Quảng Nam
Chỗ ở hiên nay: 75 Phan Kế Bính, TP. Đà Nẵng
Điện thoại: 0511.3894610
Email: truongvantran@hotmail.com
Vừa qua trên vài trang web trong và ngoài nước
tác giả Trần kế Hoàn đã viết một bài với đề tài “Cần hiểu bài ca dao “Thằng Bờm” như thế nào?”. Trong bài viết nầy
tác giả đã có ý kiến không thống nhất với việc đài VTV3 Truyền Hình Việt Nam
trong chương trình “Ai là triệu phú”
cũng như “Chúng tôi là chiến sĩ” đã
cho đáp án là Bờm nhận nắm xôi của Phú Ông để ăn, nghĩa là đã đồng ý đổi quạt
cho Phú Ông. Tác giả Trần kế Hoàn lập luận rằng: “Trời ơi! quả là một sai lầm nghiêm trọng! hai từ cuối của bài ca dao là
“Bờm cười” chớ có từ nào thể hiện là bờm đồng ý đâu”. Sau đó tác giả tiếp
tục lý luận với những nhận định như sau: “Phú
Ông là đại diện cho lớp người giàu có xưa. Chúng rất nham hiểm, mưu mô, thủ
đoạn”. Đồng thời tác giả cũng cho rằng thằng Bờm đã khôn ngoan tặng cho Phú
Ông những nụ cười khinh bỉ khi từ chối những tài sản có giá trị kinh tế cao.
Châu
Thạch tôi cũng đồng ý với tác giả Trần Kế Hoàn về việc VTV3 đã cho đáp án thằng
Bờm nhận nắm xôi là không đúng, nhưng rất không đồng ý với tác giả về việc đánh
giá tư cách của Phú Ông và Thằng Bờm. Tôi cho rằng việc đánh giá Phú Ông là
người nham hiểm và Thằng Bờm khôn ngoan đến độ có cái cười khinh miệt vào mặt
Phú Ông là những suy nghĩ lệch lạc do chịu ảnh hưởng của một thời người ta cố
bóp méo bài ca dao “Thằng Bờm” để
phục vụ cho “Đấu tranh gai cấp”.
Để
biện minh cho Phú Ông và Thằng Bờm tôi xin gởi lên đây một bài viết mà tôi đã
đăng trên nhiều trang web trong và ngoài nước nhiều năm trước đây. Kính mong
tác giả Trần Kế Hoàn và quý bạn đọc lượng thứ cho nếu những gì không đúng với
suy tư của mình.
VÀI SUY
NGHĨ VỀ BÀI CA DAO "THẰNG BỜM"
THẰNG BỜM
Thằng Bờm có cái quạt mo
Phú ông xin đổi ba bò chín trâu
Bờm rằng Bờm chẳng lấy trâu
Phú ông xin đổi một xâu cá mè
Bờm rằng Bờm chẳng lấy mè
Phú ông xin đổi một bè gổ lim
Bờm rằng Bờm chẳng lấy lim
Phú ông xin đổi con chim đồi mồi
Bờm rằng Bờm chẳng lấy mồi
Phú ông xin đổi nắm xôi Bờm cười./.
Có
nhiều bài bình văn trên báo chí cũng như nhiều bài giảng văn trong sách
giáo khoa viết về bài ca dao Thằng Bờm như sau:
1)
- Bờm có một cử chỉ thật tuyệt, đã lắc đầu từ chối nhiều lần, lừa cho Phú ông
bộc lộ hết lòng tham lam của mình, năn nỉ đổi cho bằng được cái quạt mo của
Bờm. Cuối cùng bờm ném vào mặt Phú ông một nụ cười khinh bỉ, từ chối nắm xôi
thơm tho hấp dẫn.
- Bờm
đại diện cho giai cấp nông dân nghèo trong thời phong kiến, thật thà chất phát
nhưng khôn ngoan và trong sạch, không ham của cải phi nghĩa chẳng do bàn tay
lao động mình làm ra.
2)
- Phú ông là một tên trọc phú ngu ngốc, chết mê chết mệt cái quạt mo của Bờm,
nên không ngần ngại đem tài sản của mình đánh đổi.
- Phú
ông đại diện cho lớp địa chủ thời phong kiến, ngu muội và tham lam.
Kẻ
hèn nầy không phải là nhà phê bình văn học,cũng không phải là người học cao
hiểu rộng, nhưng có những ý kiến thô thiển ngược với những lập luận trên. kính
trình bày để bạn đọc xa gần cùng bàn luận cho thêm cao kiến:
*) Bờm:
Theo tự điển Khoa học thì Bờm chỉ là một đứa trẻ còn bụ sữa, có một chỏm tóc để
dài che trên thóp đầu, có nơi gọi là chổ “mỏ ác”.
Vậy
Bờm không thể có sự khôn ngoan lắc léo để lừa Phú ông như trên đã
nói. Sở dỉ Bờm từ chối những món hàng tuyệt vời mà Phú ông đã mặc cả chỉ
bởi vì Bờm còn nhỏ, chưa có ý niệm gì về của cải vật chất trong đầu nó cả. Cuối
cùng khi Phú ông mặc cả đến nắm xôi,Bờm cười. Cười, có thể là từ chối nắm xôi,
cũng có thể là đồng ý nhận nắm xôi để trao chiếc quạt cho Phú ông, vì trong đầu
non nớt của Bờm nắm xôi có giá trị nhất. Cái cười của Bờm trong bài ca dao chỉ
là sự kết luận cố ý để nửa vời cho người nghe ca dao hiểu sao cũng được,
chứ không dứt khoát đây phải là cái cười khinh bỉ vào mặt Phú ông.
**)
Phú ông: Theo tự điển Khoa học Phú ông chỉ là người đàn ông giàu có, còn người
đàn ông giàu có mà tham lam ngu dốt thì gọi là trọc phú.Vậy bài ca dao nầy dùng
từ Phú ông có nghĩa là ông ta không hẳn là người xấu, có thể là người tốt.
- Cái
quạt mo ở nông thôn ngày xưa thì nhà nghèo cũng có, huống chi phú ông lại là
người giàu, muốn có thì khối gì. Vậy vì cớ gì Phú ông trả giá đến ba bò chín
trâu, ao sâu cá mè để đánh đổi một vật tầm thường như thế? Vả lại khi mặc cả
đánh đổi một vật có ai lại cắc cớ trả từ giá cao đến giá thấp như Phú ông bao
giờ.
Để
giải thích cho hợp lý hành động lạ kỳ nầy của Phú ông, chỉ có thể kết
luận là ông ta muốn đùa vui với Bờm mà thôi. Phú ông chắc chắn là người yêu
trẻ, thấy Bờm bụ bẩm dể thương, ông ta lại có tâm hồn hài hước nên âu yếm đùa
vui với Bờm bằng sự mặc cả nầy.
Theo
thiển ý của tôi, bài ca dao Thằng Bờm vẽ nên một bức tranh dân gian hài hòa,
nói lên tâm hồn cởi mở, hài hước, bình dị và trong sạch của người dân nông thôn
thuở trước, tuyệt nhiên không chỉ trích bêu xấu một thành phần nào trong cộng
đồng đó. Tặng cho Thằng Bờm một bộ óc cao siêu, đeo cho Phú Ông một bộ mặt gian
xảo là bóp méo bài ca dao, làm hư đi bức tranh miêu tả nét bình dị, dí dỏm của
nền văn hoá Việt Nam ở vùng nông thôn một thời xa xưa ấy. Đành rằng giai cấp địa
chủ và người nghèo trong thời phong kiến luôn luôn có mâu thuẩn nhau nhưng nó
không phải được diễn tả trong bài ca dao nầy. Biến bài ca dao Thằng Bờm thành
một phương tiện đấu tranh giai cấp là bức râu ông nọ cắm cằm bà kia. Điều ấy
rất sai lầm.
Đọc
bài ca dao Thằng Bờm chẳng mấy ai không thấy lòng vui vui và trong trí hiện lên
khung cảnh làng quê với một nếp sông êm ả và bình dị chớ không mấy ai lại liên
nghĩ đến hai người nầy kỳ kèo đấu trí lẫn nhau bao giờ./.
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gởi từ Đà Nẵng ngày 05/12/2015
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.
_______________________________________________
_______________________________________________
Bài liên quan
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét