Home
» Lý luận phê bình
» Bài “Em” trong “Thơ tình Hà Nội”, NXB Trẻ 2009 - Vân Long (toasoanvanmoi@gmail.com gửi đăng)
Bài “Em” trong “Thơ tình Hà Nội”, NXB Trẻ 2009 - Vân Long (toasoanvanmoi@gmail.com gửi đăng)
Thứ Tư, 29 tháng 7, 2015
Thơ tình yêu có được dư vang nhiều khi nhờ tâm thế những mối tình hụt hẫng. Trong tập, có nỗi vô vọng của một thi sĩ trải đời, được thể hiện khá cao tay bằng một bài thơ ngắn thi tại ngôn ngoại, gây ấn tượng chỉ trong 26 âm tiết: Em đã thả vào hồn tôi/ Một con rắn/ Một con mèo/ Một con chim chiền chiện hót/ Và nụ hôn đặt ở phía chân trời (Em -Nguyễn Đăng Luận). Tác giả làm thơ đã lâu, bài thơ này gây cho tôi một ngạc nhiên, vui mừng về bài thơ đột khởi sau những kiên trì trên dặm đường thơ. Anh tìm đến đích bằng sự kiệm lời mà câu thơ vẫn mềm...
Tác
giả Nguyễn Đăng Luận
Sinh
ngày 29 tháng 5 năm 1945
Quê
Quán & thường trú: Thành phố Hà Nội
Nguyên
trưởng lớp viết văn khóa I Hà Nội
Email: nhathotinh@gmail.com
_____
BÀI “EM” TRONG “THƠ
TÌNH HÀ NỘI”, NXB TRẺ 2009
Thơ
tình yêu có được dư vang nhiều khi nhờ tâm thế những mối tình hụt hẫng. Trong
tập, có nỗi vô vọng của một thi sĩ trải đời, được thể hiện khá cao tay bằng một
bài thơ ngắn thi tại ngôn ngoại, gây ấn tượng chỉ trong 26 âm tiết: Em đã thả vào hồn tôi/ Một con rắn/ Một con
mèo/ Một con chim chiền chiện hót/ Và nụ hôn đặt ở phía chân trời (Em
-Nguyễn Đăng Luận). Tác giả làm thơ đã lâu, bài thơ này gây cho tôi một ngạc
nhiên, vui mừng về bài thơ đột khởi sau những kiên trì trên dặm đường thơ. Anh
tìm đến đích bằng sự kiệm lời mà câu thơ vẫn mềm...
EM
Em đã
thả vào hồn tôi
Một con rắn
Một con mèo
Một con chim chiền chiện hót
Và nụ hôn đặt ở phía chân trời
Một con rắn
Một con mèo
Một con chim chiền chiện hót
Và nụ hôn đặt ở phía chân trời
(Nguyễn Đăng Luận)
Thơ
tình Hà Nội là một biển nước mênh mông. Người làm sách đã khéo quy tụ (và gạt
bớt) cho vừa một không gian 100 bài thơ với 100 thi sĩ "quy tụ hầu hết các
thế hệ làm thơ tại Hà Nội, dù còn sót không ít người". Hai điều ngỡ mâu
thuẫn nhau mà vẫn chung sống được khi các anh dùng tiêu chí (một chiếc cần gạt
êm ái) để những danh sĩ vắng mặt không có lý gì trách cứ: những tác giả đồng ý
có mặt trong tập thơ này! (xin hiểu đơn giản là những tác giả có gửi bài). Nếu
chọn bài theo nếp cũ, những tên tuổi của làng thơ Hà Nội có mặt trước đó, tập
thơ hạn chế với con số 100 bài, sẽ còn rất ít chỗ cho các bạn trẻ, mà tình yêu
là của tuổi trẻ, ít nhất độc giả cũng muốn biết ngôn ngữ tình yêu của tuổi trẻ
hôm nay!
Tập thơ tuy vắng mặt một số nhà thơ rất Hà Nội... mà không cảm thấy thiếu
hụt khi chất thơ Hà Nội đã được lan toả trong cả tập thơ, nhất là nó lại thực
hiện cách Hà thành cả ngàn cây số!
Ở Thơ
tình Hà Nội, ngoài những bài mới, tôi gặp lại cả những bài, những câu thơ hay
tôi từng đọc, từng khen khi tác giả còn rất trẻ: Một mảng thơ đẫm nội lực tình
yêu của Trần Quang Quý: Mùa thu xa nhau
mùa thu rất rộng/ Rót bao nhiêu thương nhớ cũng không đầy... Bếp im lửa/ Que
diêm buồn/ im hộp/ Anh một mình hoang dại nỗi không em! (Mùa thu xa). Hoặc
một bài thơ khác của Giáng Vân, chọn góc độ và cách nói lạ: Ta là con gái nhà quê/ Một mình bước trên phố
dài/ Lòng nhớ nắng và nhớ gió (Lửng lơ). Một sắc thái vừa khiêm cẩn vừa
kiêu sang, nhận là nhà quê, lại một mình trên phố (không gian này không phải của
mình), nhưng không rụt rè mà vẫn xưng ta đầy tự tin, hoặc là chỉ để tự nói với
mình. Xưa nay bài thơ tình thường chỉ một chủ thể và một khách thể anh và em.
Ta ở đây lại là nhân vật thứ ba, nhân vật thêm một (thêm một người thứ ba/ chuyện tình đâm dang dở - Trần Hoà Bình).
Nhân vật này ghen với người con gái có câu hát lửng lơ (chỉ qua giọng hát đã thấy
được ưu thế của tuổi trẻ và nhan sắc). Nhưng một thứ ghen cao thượng, ghen mà
không ghét, một thứ liễu hờn kém xanh mà thôi: Ta gặp anh, ta viết thơ buồn: Ta biết anh là của câu hát lửng lơ kia/ Của
một trời đắm say còn bỏ ngỏ... Bao nhiêu năm rồi hẳn hai tác giả này vẫn tự
thấy hai bài thơ trên là hai cái đỉnh thơ đáng nhớ của mình, không dễ vượt qua!
Thế mới biết thơ hay là của hãn hữu trời cho, khó gặp hai lần trên một đề tài.
Chỉ người thợ bậc 7 mới có nhiều sản phẩm bậc 7! Còn nhà thơ...
Lang thang trong Thơ tình Hà Nội, tôi như lang thang trong Đêm Hà Nội với
Đoàn Mạnh Phương: Đêm mượt như nhung/Mặt trời ngủ trong căn phòng khép cửa/
Thành phố thức với bao điều quyến rũ/ Dạ hương bay mơ mộng một tình yêu...
Thành phố trong đêm như thật mình hơn! Không gian chợt lắng để chàng thi sĩ
Nguyễn Bình Phương có thể tung ra câu thơ độc đáo: Ngàn xe máy chở ngàn khoảng trống/ Phóng như bay vào nỗi chán chường
(Bâng quơ). Nếu mỗi xe chở một cô nàng xinh đẹp, hẳn nơi đến của xe sẽ khác...
nhưng đó chỉ là nghĩa đen của câu thơ đa nghĩa, không nên chỉ... thực dụng như
vậy!
Tôi tiếp tục theo Mai Văn Phấn: ...
dẫn ta về/ Thành Thăng Long mây khói/ Nền xưa và dấu xe... để thấy Cây lá ở
Nghi Tàm/ Thon những bàn tay phật/ Ta nhìn vào
sương tan/ Thấy lòng mình trong vắt... (Nghi Tàm).
Hà
Nội có bao gương mặt người thì có bấy nhiêu trạng thái tình yêu: Em tan biến
mưa rùng mình trút vội/ Theo ngọn gió mồ côi tôi lặn lội/ Ngấm men say tôi là
gã si tình/ Cơn mưa chiều gội sạch để em xinh... (Mưa Hà Nội - Hữu Kim). Tác giả
hẳn là một chàng trai lãng mạn, anh còn theo ngọn gió mồ côi lặn lội đi tìm nhiều...
ảo ảnh như thế nữa, cho đến khi... Khi người ta yêu và được yêu thực sự, nhất
là khi yêu một cô gái biết làm thơ, thì lại có mối lo khác: Trái tim anh ngẩn
ngơ vì những câu thơ em viết/ Chỉ xin em/ Đừng quất vào anh bằng những câu thơ/
ly biệt! (Không đề - Hồ Huy Sơn). Khi đã ly biệt, sự việc đâu có giản đơn! Một
nỗi ám ảnh (Võ Ánh Hồng) còn giăng mắc suốt không gian, thời gian sống của người
trong cuộc. Ta hình dung ra căn buồng 26 mét vuông của cô gái bị phụ tình. Nỗi
ám ảnh từ bao nhiêu con thú bông tặng vật cứ: Chòng chọc nhìn em/ Đắm đuối nhìn em/ Đờ đẫn nhìn em/ Trìu mến nhìn
em... Thôi đi/ Để tôi yên! Em ném thú bông vào thú bông/ Em ném đồ vật vào góc
tường/ Em xịt nước từ vòi hoa sen vào mọi ngóc ngách mà ánh mắt từng ngự trị...
Ta chúc cho thời gian làm nhanh phận sự của nó ở nhà cô gái ấy để trả lại cho
cô tấm lòng thanh thản!
Tập thơ xếp sắp theo vần tên tác giả, tác giả đầu tiên Bùi Kim Anh không
chủ định mà vẫn làm được việc giới thiệu nét thanh lịch Hà Nội, qua giọng thơ
uyển chuyển nữ tính từ ngay dòng đầu: Gửi người ở chốn Nghi Tàm/ Một câu
thơ đã muộn màng với hoa (Lối hoa rơi - Bùi Kim Anh). Nói chung, các nhà thơ có
tuổi làm thơ tình yêu nhiều đam mê hơn cánh trẻ, có phải do sự tiếc nuối cái điều
quý giá ấy sắp vượt khỏi tầm tay: Bỗng
dưng thương vội nhớ dồn/ Một câu thơ mỏng đôi hồn song song (Bỗng dưng - Vũ
Quần Phương); Còn lâu mới hết trẻ trung/ Ta còn thơ thẩn ở vùng đam mê (Mây -
Ngọc Bái).
Thơ tình yêu có được dư vang nhiều khi nhờ tâm thế những mối tình hụt hẫng.
Trong tập, có nỗi vô vọng của một thi sĩ trải đời, được thể hiện khá cao
tay bằng một bài thơ ngắn thi tại ngôn ngoại, gây ấn tượng chỉ trong 26 âm tiết:
Em đã thả vào hồn tôi/ Một con rắn/ Một
con mèo/ Một con chim chiền chiện hót/ Và nụ hôn đặt ở phía chân trời (Em
-Nguyễn Đăng Luận). Tác giả làm thơ đã lâu, bài thơ này gây cho tôi một ngạc
nhiên, vui mừng về bài thơ đột khởi sau những kiên trì trên dặm đường thơ. Anh
tìm đến đích bằng sự kiệm lời mà câu thơ vẫn mềm...
Tôi còn có thể lang thang dài dài, nhưng thơ cũng như tình yêu, bài thơ
hay nhất của mỗi thi sĩ cứ chờn vờn trước mặt như cánh chuồn tuổi thơ. Khi tôi
dẫn đến câu của Nguyễn Đăng Luận: Và nụ hôn đặt ở phía chân trời mà tôi hiểu nụ
hôn đó như tình yêu lý tưởng. Nụ hôn thiêng liêng này cũng giống tình yêu của
thế gian vậy! Không mấy cuộc tình đạt được ước mơ toàn vẹn của người trong cuộc!
Hình như có lần tôi cũng kết bài thơ bằng câu: Thì thôi em cứ là khao khát/
không cùng như tháng năm... (Người ấy).
Nhìn chung, Thơ tình Hà Nội là tập thơ đẹp một cách trang nhã, hàm chứa
được nhiều nét tinh tế, thanh lịch Hà Nội... Tôi cảm kích nghĩ đến công phu của
những người biên tập (nhóm tuyển chọn: Đoàn Thạch Biền, Lê Minh Quốc, Nguyễn
Đông Thức) khi nhận được hàng nghìn bài mà chỉ chọn lấy 100! Người biên tập khó
làm cho mỗi bài thơ hay hơn, nhưng đã bằng con mắt xanh chọn ra những bài có sắc
thái riêng của mỗi tác giả và ngăn được tối đa những cỏ dại, sạn sỏi đang tràn
lan trên nhiều ấn phẩm hiện nay, cho Thơ tình Hà Nội nổi lên thành một công
viên tươi sạch với nhiều vẻ đẹp của hoa.
(Nguồn: Tạp chí Văn Mới số 2 NXB Hội nhà văn 12/2012)
(Hội Văn học Nghệ thuật VN tại LB Nga http://nguoibanduong.net
© Tác giả giữ bản quyền.
.
Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gởi từ Hà Nội ngày 29.7.2014
Xin
Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi
Trích Đăng Lại.
_______________________________________________ Bài liên quan
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét