HomeDạng thơ bình thanh – Bài viết La Thụy
Chủ Nhật, 5 tháng 10, 2014
Thi ca Việt Nam vừa phong phú súc tích về nội dung, cú pháp, ngôn từ; vừa đa dạng về thể loại (thất ngôn, bát ngôn, tứ tuyệt, bát cú, lục bát, song thất lục bát, thơ tự do …). Hầu như thơ các nước như Trung Hoa, Nhật Bản, thơ các nước Tây phương đều gieo vần ở cuối câu (VẦN CHÂN – CƯỚC VẬN), thơ Việt Nam còn gieo thêm vần ở giữa câu (VẦN LƯNG – YÊU VẬN) như trong thể THƠ LỤC BÁT, THƠ SONG THẤT LỤC BÁT (có khi còn gieo nhiều vần trong một câu). Ngoài ra, nhiều nhà thơ Việt Nam còn sáng tạo thêm nhiều dạng thức mới như: thơ đọc nhiều cách, thơ hình, thơ Việt chèn ngoại ngữ, thơ bình thanh ... Hôm nay, tôi xin giới thiệu DẠNG THƠ BÌNH THANH đến các bạn yêu thơ.
Địa chỉ: 79 -1/8 Hoàng Hoa Thám Thị xã La Gi, Bình Thuận.
Mobile: 0937142001
Email: phudoan56@gmail.com
_____
DẠNG THƠ BÌNH THANH
DẠNG THƠ BÌNH THANH
Thi ca Việt Nam Nam Nam
Trong DẠNG THƠ BÌNH THANH, các câu thơ
trong bài hoàn toàn bình thanh. Nghĩa là câu thơ đó có những tiếng toàn là thanh bằng, nhiều
người hay gọi nhầm là thơ vần bằng là không chính xác. Vần bằng có nghĩa
là các tiếng bắt vần trong các câu thơ có thanh bằng. Trong thơ
Việt, thể thơ song thất lục bát chỉ gieo vần trắc ở hai câu 7, các bài vè
có gieo vần trắc ở cuối câu, nhưng chỉ khoảng 2 ; 3 câu là chuyển đổi sang
vần bằng. Riêng với thể thơ Đường luật, hầu như các tác giả đều gieo vần
bằng. Rất hiếm ai gieo vần trắc, vì đọc lên nghe trúc trắc không êm tai -
chẳng hạn bài thơ Đường luật gieo vần trắc như bài "ĐÊM MÙA
HẠ" của Nguyễn Khuyến:
ĐÊM MÙA HẠ
Tháng
tư đầu mùa hạ
Tiết
trời thật oi ả
Tiếng
dế kêu thiết tha
Đàn
muỗi bay tơi tả
Nỗi
ấy nói cùng ai
Cảnh
này buồn cả dạ
Biếng
nhắp năm canh chầy
Gà
đà sớm giục giã
Nguyễn Khuyến
Trở lại DẠNG THƠ BÌNH THANH (thơ có những tiếng
đều mang thanh bằng); từ khá lâu, trong phong trào THƠ MỚI, thi ca Việt Nam
Xuân Diệu trong bài thơ “Nhị hồ” có hai câu bình thanh:
“Sương
nương theo trăng ngừng lưng trời
Tương tư nâng lòng lên chơi vơi”
Hàn Mặc Tử có bài thơ TIÊU SẦU khá dài, mà 2/3 bài là bình thanh:
“Ô! Đêm nay
trời trong như gương
Không
làn mây vương không hơi sương
Tơ trăng
buông rèm trên muôn cành.
Tơ
trăng vàng rung như âm thanh.
Từ
đâu tiêu sầu reo vi vu,
Buồn
như làn mây hiền mùa thu
Êm
như giòng tơ trên vai nường.
Mong
manh như là lời yêu đương
Tiêu
đưa tôi bay lên cung trăng!
Tôi
phiêu diêu cùng ngàn sao băng
A
ha! Lòng tôi trăng là trăng!
A
ha! Trăng tràn đầy châu thân!
Cung
thiềm đây rồi hương ngây ngây,
Ồ!
Bằng trân châu hay quỳnh dao?
Và
mớm cho tôi bao tình say
Mà
tôi trút bao dòng ngọt ngào
Nghê
thường lên khơi nường Hằng ra
Hương trầm bâng khuâng quyện mình hoa.
Nhịp
nhàng nường đi theo nhịp đàn
Âm
thanh lên cao nhạc rừng lan,
Tôi
lại gần bên, ô! Lạ thường!
Nường trăng. Ô! Chính là Thương Thương.
Người
tôi rung động như âm thanh,
Môi
không ngừng dưới đôi tay xinh.
Hoảng
hốt tôi ôm chầm lấy nường,
Than
ôi, nường đã biến ra sương.
Tôi
ôm chầm phải tiếng tiêu sầu,
Vi vu reo buồn trong đêm thâu.
…
Hàn Mặc Tử
Đặc biệt, trong thi ca Việt Nam
TỲ BÀ
Nàng ơi! Tay đêm đang giăng mềm
Trăng
đan qua cành muôn tay êm
Mây
nhung pha màu thu trên trời
Sương
lam phơi màu thu muôn nơi
Vàng
sao nằm im trên hoa gầy
Tương
tư người xưa thôi qua đây
Ôi!
Nàng năm xưa quên lời thề
Hoa
vừa đưa hương gây đê mê
Cây
đàn yêu đương làm bằng thơ
Cây
đàn yêu đương run trong mơ
Hồn
về trên môi kêu: em ơi
Thuyền
hồn không đi lên chơi vơi
Tôi
qua tìm nàng vay du dương
Tôi
mang lên lầu lên cung Thương
Tôi
không bao giờ thôi yêu nàng
Tình
tang tôi nghe như tình lang
Yêu
nàng bao nhiêu trong lòng tôi
Yêu
nàng bao nhiêu trên đôi môi
Đâu
tìm Đào Nguyên cho xa xôi
Đào
Nguyên trong lòng nàng đây thôi
Thu
ôm muôn hồn chơi phiêu diêu
Sao
tôi không màng kêu: em yêu
Trăng
nay không nàng như trăng thiu
Đêm
nay không nàng như đêm hiu
Buồn
lưu cây đào tìm hơi xuân
Buồn
sang cây tùng thăm đông quân
Ô!
Hay buồn vương cây ngô đồng
Vàng
rơi! vàng rơi: Thu mênh mông.
Bích Khê
HOÀNG HOA
Lam nhung ô!
màu lưng chừng trời;
Xanh
nhung ô! Màu phơi nơi nơi.
Vàng
phai nằm im ôm non gầy;
Chim
yên neo mình ôm xương cây.
Đây
mùa Hoàng hoa, mùa Hoàng hoa:
Đông
nam mây đùn nơi thành xa...
Oanh
già theo quyên quên tin chàng!
Đào
theo phù dung: thư không sang!
Ngàn
khơi, ngàn khơi, ta, ngàn khơi:
Làn
trăng theo chàng qua muôn nơi;
Theo
chàng ta làm con chim uyên;
Làn
mây theo chàng bên nhung yên.
Chàng ơi! hồn say trong mơ màng,
--
Hồn ta? hay là hồn tình lang?
Non
Yên tên bay ngang muôn đầu...
Thâm
khuê oan gì giam xuân sâu?
-- Ai
xây bờ xanh trên xương người?!
Ai
xây mồ hoa chôn đời tươi?!
Bích Khê
Bản thân tôi, cũng tập tò làm thử ba bài thơ toàn bình thanh. Một bài
theo thể ngũ ngôn, một bài theo thể thất ngôn, một bài theo thể lục
bát.
THÙY
HIÊN (*)
Chiều tàn
sương lung linh
Vườn
hồng mơ chim xanh
Thùy
Hiên, em trong vườn
Bừng
lòng bao là thương
Môi
hồng gieo buồn vương
Mơ
hồ chờ anh hôn
Lâng
lâng và chơi vơi
Yêu
em không còn lời
Hồn
chiều in lên mi
Thuyền
tình xuôi mây đi
Ồ
nàng hay sao trời
Thiên
hà hay trùng khơi?
Hồn
anh dâng bâng khuâng
Đàn
lòng sao ngân vang
Cung
trầm rung miên man
Lời
trên môi thì thầm
Lời
chiều muôn năm xưa
Òa
tràn trăm sông thơ
Mênh
mang tà huy bay
------
*Thùy
Hiên: Tên người thiếu nữ
------
TÌNH XƯA
Sầu thu mênh
mang thương rừng phai
Tương
tư bâng khuâng nhiều canh dài
Lời
trăng vương gieo hờn lên môi
Đêm
đêm mơ ai nhìn mây trôi
Đêm
đêm mơ ai nhìn mây trôi
Chừ
đây uyên ương không còn đôi
Rồi
em sang ngang trên thuyền hoa
Giang
hồ phiêu bồng ru đời ta
Giang
hồ phiêu bồng ru đời ta
Lênh
đênh trùng khơi đùa phong ba
Vàng
trăng giăng tơ khơi tình xưa
HỒ CẦM
Vang đêm
thanh hồ cầm ngân
Trăng
ngà giăng tơ cung trầm buông lơi
Lâng
lâng tình đang lên khơi
Hồ,
xừ, xang… lòng chơi vơi canh dài
Mơ
hồ hồn xưa liêu trai
Mồ
thu hoang vu chừ ai u hoài
Vương
mang chi, đàn ngân dài
Lưu
dư hương… ồ trang đài về đâu
Tương
tư sao, đàn dâng sầu
Say
men nồng hay say màu thời gian
Vời
chân mây, nhòa non ngàn
Bâng
khuâng heo may, mơ màng hơi thu
Ai
phiêu diêu trong sương mù
Người
muôn năm… từ thâm u quay về
Trần
gian kia còn si mê?
Hồ
cầm cao cung, thương hề niềm xưa
Rơi
rưng rưng từng âm thừa
Luật hài thanh trong thơ lục bát chính
thể đối với các tiếng trong câu thơ vốn là :
Bằng bằng, trắc trắc, bằng bằng
Bằng bằng, trắc trắc, bằng bằng, trắc bằng
Theo đúng quy định "nhị, tứ, lục phân minh" thì tiếng thứ
tư bắt buộc phải mang thanh trắc. Thế nhưng, Thâm Tâm trong bài thơ
lục bát "CÁC ANH" cũng từng có câu lục hoàn toàn bình thanh:
Hơi
đàn buồn như trời mưa
Các
anh tắt nốt âm thừa đi thôi
(Thâm Tâm)
Bắt chước Thâm Tâm, tôi thử làm bài thơ lục
bát bình thanh “HỒ CẦM “ này, góp chung với hai bài thơ đã làm từ trước
thành ba bài thơ bình thanh gửi đến quý bạn đọc cho vui những khi trà dư
tửu hậu.
“Mua vui mong
được một vài trống canh“
(Nguyễn Du)
-----------
Ghi
chú:
Hình như thơ bình thanh với âm điệu dịu êm
dễ gây ấn tượng cho các nhạc sĩ bạn bè, nên cả 3 bài thơ bình thanh trên của
tôi đều được các nhạc sĩ Thảo Nguyên, Bùi Tuấn Anh phổ nhạc. Mời thưởng thức:
-----------
La Thuỵ © Tác giả giữ bản quyền.
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gửi từ Bình Thuận ngày 04.10.2014
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.
_______________________________________________
Bài liên quan
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét