Home
» Lý luận phê bình
» Tin tức - Sự kiện - Bình luận
» Nhà thơ Thanh Thảo đại bịp bợm hay chú hề lô tô trong sách giáo khoa – Nguyễn Hoàng Văn
Nhà thơ Thanh Thảo đại bịp bợm hay chú hề lô tô trong sách giáo khoa – Nguyễn Hoàng Văn
Thứ Ba, 30 tháng 9, 2014
Vừa qua, trên trang pro& contra, nhà văn Phạm Thị Hoài đã có bài viết sắc sảo LORCA NGUYỄN VĂN TRỖI, phê phán một cách hóm hỉnh “nếu em rớt, hãy chôn em với đề thi này” về việc cuộc thi đại học và cao đẳng 2014 ra đề về bài thơ Đàn ghita của Lorca của Thanh Thảo. Lập tức, nhiều trang mạng xã hội có bài viết:THANH THẢO NGOÀI CHẠY GIẢI CÓ CHẠY ĐỂ VÀO SÁCH GIÁO KHOA, CÓ CHẠY ĐỀ THI?, đặt vấn đề nghi vấn "nhà thơ vua chạy giải" có những động thái ...
HAY CHÚ HỀ LÔ TÔ TRONG SÁCH GIÁO KHOA
Vừa qua, trên trang pro& contra, nhà
văn Phạm Thị Hoài đã có bài viết sắc sảo LORCA NGUYỄN VĂN TRỖI, phê phán một
cách hóm hỉnh “nếu em rớt, hãy chôn em với đề thi này” về việc cuộc thi đại học
và cao đẳng 2014 ra đề về bài thơ Đàn ghita của Lorca của Thanh Thảo. Lập tức,
nhiều trang mạng xã hội có bài viết:THANH
THẢO NGOÀI CHẠY GIẢI CÓ CHẠY ĐỂ VÀO SÁCH GIÁO KHOA, CÓ CHẠY ĐỀ THI?,
đặt vấn đề nghi vấn "nhà thơ vua chạy giải" có những động thái bẩn
thỉu phía sau việc ra công quảng bá cho các tác phẩm thừa tính ẩu xị nhưng
thiếu tính văn chương của mình. Sự kiện này tô đậm thêm cho sự kiện giải thưởng
thơ Hội Nhà văn Việt Nam năm 2012 dành cho Trường ca chân đất mà các nhà lý
luận phê bình gọi là "thi pháp gãi háng", "thơ cứt đái". Bỉ
ổi hơn nữa, Thanh Thảo dùng sức ép của mình để Hội Nhà văn "kèm suất giải
trẻ em" cho Phạm Đương, đệ tử ruột của ông ta đạo văn Rumani, mà cư dân
mạng bình luận:"Đêm nghe Thanh Thảo đánh rắm ầm ào, Phạm Đương kêu thơm
thơm-Ngày xem chân đất nói gì nịnh là đàn là sáo". Các nhà văn Trần Mạnh
Hảo, Nguyễn Hoàng Đức, Đỗ Hoàng, Phạm Ngọc Thái, Vũ Trường Giang, Y Ban...có
nhiều bài phân tích sắc sảo về mưu mô cũng như tầm thấp kém của các tác giả và
tác phẩm chạy giải. Cụm từ "thơ chạy giải" bắt đầu khẳng định từ
Trường ca chân đất của Thanh Thảo, Giờ thứ 25 của Phạm Đương, Đa cực và điểm
đến của Văn Chinh... và suốt từ đó đến nay, thứ văn học "nước
ốc""nước hến""nước cống" này bắt đầu dậy mùi xú uế
trên văn đàn Việt Nam. Hôm nay, trên trang Tiền vệ có tiểu luận hết sức sắc sảo
và công phu, cực hay của nhà văn Nguyễn Hoàng Văn mang tên Điệu tranh đấu của
li-la, xin kính mời bạn đọc thưởng thức.
Nhà
văn Nguyễn Hoàng Văn, hiện sống tại Sydney California
http://www.tienve.org/home/literature/viewLiterature.do;jsessionid=F5CF198079EB38D4A60A06DDDBCA224B?action=viewArtwork&artworkId=18190
Nguyễn Hoàng Văn
Nguyễn Hoàng Văn
Điệu tranh đấu li-la
Tây ban cầm đã hát ngọng giọng Tàu và “Lorca Nguyễn Văn Trỗi”
của Phạm Thị Hoài[1] làm tôi
liên tưởng đến nhiều thứ: những kép đào hát bội-chèo-cải lương, lời văng tục
của nguyên Tổng thống Mỹ Bill Clinton, cảnh hội chợ lô tô náo nhiệt ở một tỉnh
nghèo miền Trung.
Một cảnh Tết quê giữa thập niên 80, thời
đói ăn và đói cả thông tin. Cái sân khấu giữa chợ loè loẹt những băng rôn đỏ
sậm chữ vàng, lèo tèo những giải thưởng nghèo nàn với dăm ba chiếc xe đạp,
phích nước và đồ gia dụng linh tinh nhưng o bế thật kỹ bằng những chùm giấy
bóng hay dải băng kim tuyến xanh đỏ tím vàng, rặt một thứ thẩm mỹ chợ quê.
Cờ ra con mấy
con số gì đây
con số 15
anh Nguyễn Văn Trỗi
đi ra pháp trường.
Cờ ra con mấy
chớ con số gì đây
con số chưa ra
hội nghị tỉnh ủy
phát triển nông lâm.
Cờ ra con mấy
con số gì đây
con số gì đây
là con số 79
chị Võ Thị Sáu
mùa lê-ki-ma..
Gã hoạt náo viên liến thoắng ứng tác theo
những vòng quay: thêm một cặp chữ số bung ra, thêm vài ba cái tên anh hùng liệt
sĩ hay diễn biến chính trị địa phương xổ ra, bập vào lỗ tai đám đông, trớt quớt
và ngang phè, miễn là vần điệu xuôi tai, miễn sao không vi phạm chính sách lập
trường. Nhưng dẻo miệng cách mấy thì cũng đến lúc phải đơ lưỡi lại mà cũng cần
phải có thì giờ để tiêu thụ càng nhiều vé càng tốt trước khi tung ra đợt xổ mới
và, vậy là, đến phiên một ban nhạc chợ quê hay, loè hơn, một “nhóm ca khúc
chính trị”, danh xưng thời thượng của ngày ấy, tiến lên đảm trách nhiệm vụ khoả
lấp “trong khi chờ đợi”. Điệu lô tô cây nhà lá vườn im bặt để “âm nhạc hiện
đại” thay chân, chọc thủng màng nhĩ đám đông với tiếng trống,
tiếngguitar điện chát chúa, chọc đi chọc lại cho thoả công tập dượt cái
bài hát cũng khá là thời thượng của ngày ấy:
Mặt trời hồng trên cát nóng Es-pa-nha
Là tiếng đàn ghi ta của Lor-ca [2]
Tôi muốn vẽ lại thật rõ mấy chi tiết ấy để
thấy rằng việc dạy văn hay bình văn, qua bài thơ của Thanh Thảo viết về “tiếng
đàn ghi ta” của Federico García Lorca mà học trò trung học tại Việt Nam đang è
cổ ra học, thực chất, cũng chẳng khác gì.[3] Văn
chương, và giáo dục văn chương, của thế kỷ 21, cũng từa tựa cảnh “hội chợ lô
tô” của cái thời thiếu đói thông tin, chỉ cầu sao xuôi tai, cầu sao thuận với ý
nghĩa lập trường.
Kể ra thì cũng xuôi thuận nhưng hãy tưởng
tượng phản ứng của một người Tây Ban Nha thành thạo tiếng Việt sau khi thưởng
thức hết mớ hổ lốn những thơ nhạc, những luận điểm phê bình – giảng văn ấy. Rồi
hãy tưởng tượng tiếp cảnh người đó, sau khi lơ mơ thưởng thức dăm tác phẩm văn
chương hay âm nhạc Việt Nam thôi, đã có thể... rửa hận Lorca, xắn tay thay đổi
căn cước Nguyễn Du và vài ba hậu thế đời sau. Theo lối này thì không chừng
Nguyễn Du sẽ là một ông thầy cúng “tràn trề lòng nhân bản” với “Văn tế thập
loại chúng sinh”, Huy Cận sẽ là một ngư phủ yêu nghề với “Đoàn thuyền đánh cá”
và Hoàng Vân thì, may hay rủi, sẽ là một kiến trúc sư, một kỹ sư xây dựng hay
đen nhẻm như một anh thợ lò tuỳ vào việc ông khách ngoại quốc kia vớ được “Bài
ca xây dựng” hay vớ nhầm “Tôi là người thợ lò”.
Có thể vậy lắm, bởi nhân vật Lorca “nồng
nhiệt cổ vũ nhân dân đấu tranh” trong sách giáo khoa của Bộ Giáo dục và Đào tạo
Việt Nam
Là thiên tài văn chương lỗi lạc của Tây Ban
Nha trong thế kỷ 20, những biển núi tài liệu về Lorca cho chúng ta biết rất
nhiều điều về nhà thơ nhưng hoàn toàn không hé mở một tí ti ánh sáng nào về
“cây đàn tranh đấu” mà thế hệ học sinh hiện tại của chúng ta đang gồng mình ra
học.
Lorca là một nhà thơ, một kịch tác gia mà,
thuở ban đầu, có lẽ, từ ảnh hưởng của mẹ, đã đến với thế giới nghệ thuật như
một nhạc sĩ dương cầm và, cuối đời, giữa đỉnh cao danh vọng, đã bị lực lượng
phát xít Francisco Franco thủ tiêu, không chỉ vì là nhân vật tiếng tăm có lập
trường thiên tả mà còn vì cái giới tính thứ ba. Như bất cứ một người Tây Ban
Nha nào khác, Lorca có thể rất yêu và bày tỏ tình yêu của mình với cây đàn
guitar “quốc hồn”; thế nhưng, cả cuộc đời nhà thơ, qua những tài liệu ngồn ngộn
nói trên, không ai tài nào tìm thấy một khoảnh khắc ở đó nhà thơ đã ôm cây đàn
ấy, ôm như một nghệ sĩ guitar thực thụ hay ôm như một chiến sĩ đấu tranh.[4] Xem ra,
nếu xưa bọn phát xít, một cách tàn bạo, lôi Lorca ra bãi bắn thì nay họ, những
nhà văn chương – giáo dục Việt Nam, đã, liều mạng, lôi Lorca vào... lò cải tạo.
Chỉ bằng chút tài vặt, bằng một số vốn
liếng hò vè cùng hiểu biết chính trị rất... cơ bản của mình, gã hoạt náo viên
lô tô có thể thoải mái nhét vào tai đám đông hội chợ những thứ hầm bà lằng xuôi
tai, miễn sao không vi phạm lập trường. Ca khúc hay bài thơ viết về Lorca cũng
vậy, cũng hình thành từ một vốn liếng văn hoá rất cơ bản và một vốn liếng chính
trị – lập trường cũng rất là... cơ bản. Phát xít từng tấn công Liên Xô: rõ
ràng, phát xít là kẻ thù của ta. Lorca bị phát xít xử bắn: rõ ràng, trong cuộc
đấu tranh “ai thắng ai” này, Lorca là chiến sĩ cùng phía với ta. Lorca lại là
người Tây Ban Nha, xứ sở của môn đấu bò và, vậy là, với những kiến thức rất ư
là... đố vui để học, tha hồ mà... sáng tạo, hết “mặt trời hồng – cát nóng” thì
“vũ nữ Digan”, hết “áo choàng đỏ thắm” thì “áo choàng đỏ gắt”, dễ dàng và thoải
mái, chỉ miễn sao xuôi tai, chỉ miễn sao thoả đáng với những tiêu chí cơ bản về
chính trị lập trường.
Lorca là người đồng tính, sinh thời người
Tây Ban Nha đã biết điều đó và, cuối đời, khi bị hành quyết, không chỉ bắn bằng
súng mà cả bằng lời nguyền rủa “đồ đồng tính”. Không biết có phải tuân thủ theo
cái kim chỉ nam “KẾT QUẢ CẦN ĐẠT” mà Bộ Giáo dục và Đào tạo đã nêu trong sách
giáo khoa là để “Thấy được vẻ đẹp bi tráng của hình tượng Gar-xi-a Lor-ca”[5] hay
không, những nhà sư phạm văn chương của chúng ta không chỉ uốn nắn giới tính
nhà thơ mà còn phởn lên với cái yếu tố “bi” rất tuồng qua việc bế vào tiểu sử
của nhà thơ một “thiếu phụ Nam Xương”, một vai nữ thủ tiết thờ... liệt sĩ:
tiếng ghi ta nâu
bầu trời cô gái ấy
tiếng ghi ta lá xanh biết mấy
tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan
(“Đàn ghita của Lorca”, Thanh Thảo)
Thanh Thảo chỉ lửng lơ “cô gái ấy”, nhưng
các nhà sư phạm thì liều mạng hơn với bản khai sinh đính kèm tấm bằng “tiết
hạnh khả phong”: “Cô gái ấy: ở đây có thể chỉ An-na Ma-ri-a, người yêu của
Lor-ca. Sau cái chết của Lor-ca, An-na Ma-ri-a ở vậy, không một lần lên xe
hoa”.[6]
Nghe cảm động quá, thế nhưng có lùng sục
toàn bộ những biển núi tài liệu về Lorca chúng ta cũng không thể nào tìm ra một
bóng dáng mờ nhạt nào của người yêu thủ tiết ấy. Bất quá chúng ta chỉ có thể nhận
diện người bạn trung thành Anna Maria, em gái của Salvador Dalí, hoạ sĩ từng
phụ trách mỹ thuật sân khấu cho một số vở kịch của Lorca: sau khi được anh trai
giới thiệu vào năm 1925, Maria đã trở thành người bạn của Lorca cho đến khi nhà
thơ bị hành quyết. Thế thôi, và nếu có một “tình yêu” thì, oái ăm thay, đó lại
là “tình trai” giữa chính anh cô, Dalí, với bạn cô, Lorca.
Thật không thể khôi hài hơn. Và không thể
có một trò đùa nào... mô phạm hơn, đùa nghiêm trang trịnh trọng trong sách giáo
khoa. Từ các thư khố tối tăm, từ trong các thư viện hay tài liệu cá nhân phủ
bụi, mấy nhà “Lorca học” có thể... có thể thế này, có thể thế kia với những giả
thuyết khác nhau về mấy hình bóng mập mờ lưu lại trong bản thảo, trong nhật ký,
trong ghi chép lặt vặt hay thư từ để lại. Đằng này thì một nhà thơ Việt Nam
Những tiếng đàn bọt nước
Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt
li-la-li-la-li-la
(“Đàn ghita của Lorca”, Thanh Thảo)
Bài thơ mà các nhà sư phạm liều lĩnh đang
nhét vào đầu học trò đã bắt đầu như thế để rồi cũng kết thúc bằng tràng âm
thanh li-la-li-la-li-la như thế nhưng lẽ nào lại thế? Bắt học trò học
những thông tin sai bét là một lẽ nhưng còn một lẽ khác, quan trọng hơn, ở cách
cảm thụ... ngang phè.
Có thể có nhiều mục đích khác nhau trong
việc dạy văn mà, trong đó, quan trọng hơn cả, là hướng học trò đến những cách
cảm thụ tinh tế đối với thế giới tạo vật quanh mình. Điều kiện cần của sự tinh
tế là tính chính xác và điều kiện đủ là độ nhạy của tâm hồn. Nếu sự chính xác
là phạm vi của lý tính thì sự rung động của tâm hồn thuộc về cảm tính. Nếu
những lứa trẻ, từng bước và từng bước, được hướng vào ngả đường cân bằng giữa
lý tính và cảm tính, từng bước và từng bước thể hiện những khả năng cảm thụ
tinh tế trước những lay động trong âm thanh và sắc màu của tạo vật, trong những
va đập chan chát hay hòa quyện êm ái của ngôn ngữ thì, dần dà, chúng cũng sẽ,
từng bước và từng bước, hướng đến những nhận thức xác đáng và hướng thiện đối
với những biến động xã hội trước mặt mình. Cái lẽ khác muốn nói ở đây là đó, là
cách thẩm âm khó mà xem là chính xác và cách cảm thụ khó mà gọi là tinh tế với
“tiếng đàn” được thiết kế trong chương trình như một bài ca bi tráng nhưng lại
yếu xìu, lại mướt mát li-la li-la như một tiếng sáo thanh bình.
Trên
phương diện âm học thì, cũng như bao nhiêu nhạc cụ khác, cây đàn của người Tây
Ban Nha cũng có những cung bậc căng chùng khác nhau của nốt La và những chệch
âm thăng-giáng, thế nhưng âm sắc đặc trưng âm sắc của nhạc cụ ấy khó màli-la
li-la vần “L”. Cây đàn đó có thể t’rừm t’rừm sôi động theo những
ngón Flamenco của Paco Peña, có thể rí ra rí rắc hoài niệm và suy tư trong ngón
trémolo của Francisco Tárrega hay Agustín Pío Barrios và, rộn rã sôi động hay
bồi hồi suy niệm, những hoà âm của guitar, khi rung ở tai người thưởng thức,
bao giờ cũng đọng lại ở chủ âm “R”. Mà, như tác giả bài thơ đã tưởng tượng,
tiếng đàn “bi tráng” đó còn gắn chặt với “áo choàng đỏ gắt”, là tiếng đàn “ròng
ròng / máu chảy”, tiếng đàn với “cô gái Digan”, nghĩa là đầy đủ những yếu tố
bắt chúng ta phải nghĩ đến âm hưởng bi ai và dữ dội của những tấu khúc
Flamenco t’rừm t’rừm.
Kiểu cảm thụ ấy, xem ra, cũng ngang phè như
sân khấu hát bội giữa những tình huống bi phẫn nhất, lúc người cầm chầu đã xắn
tay sẵn sàng cho những hồi trống hùng tráng giục giã như trống trận, lúc khán
giả nín thở chờ đợi lời khẳng định “Như ta đây” sang sảng trong khoảnh khắc
phút chiến thắng oai hùng hay phút tuẫn tiết không kém phần lẫm liệt anh hùng
thì chỉ nghe lả lơi câu chèo ai oán tình đời hay nhừa nhựa xuống xề câu cải
lương với niềm đau hận tình trường. Hát bội, như là sản phẩm của vùng đất của
thời khai phá mở mang với âm sắc chắc nịch Quảng Nam và Bình Định, cái thời
phải chường mặt ra đối phó với những thử thách chực nhấn mình chìm xuống nên,
bất cứ giá nào, cũng phải ngửng mặt lên khẳng định mình, dứt khoát, rắn rỏi
“Như ta đây” chứ không lả lơi câu thái nhân tình hay nhừa nhựa câu phẫn hận
tình trường. Qua cái mục tiêu “thấy được hình tượng bi tráng” nói trên, các nhà
sư phạm văn chương nói trên vẫn tiếp tục cái truyền thống
“dĩ-chiến-đấu-vi-trung” của bộ môn văn học trong nhà trường xã hội chủ nghĩa
thế nhưng, ngay trong chính bài thơ li-la li-la nói trên, họ đã nhét
vào miệng kép chánh trên tuồng hát bội câu ai oán sụt sùi của vai đào bi lụy
trên tuồng chèo hay tuồng cải lương.
Bắt học trò phải cảm nhận rằng cây đàn
guitar hát giọng li-la li-la, mà lại li-la li-la một cách
bi tráng, là bắt các em cảm nhận sai. Sai về lý tính và sai cả về cảm tính. Học
những thông tin sai là học để dốt thêm. Học để cảm thụ và nhận thức sai là học
để ngu thêm. Học để dốt và ngu thêm như thế, quả là một đường lối giáo dục
khiến chúng ta, dẫu nhã nhặn đến mấy, cũng phải văng tục.
Và tôi lại nghĩ đến lời văng tục của nguyên
Tổng thống Mỹ Bill Clinton, bật ra trong chuyến viếng thăm chính thức Trung
Quốc năm 1997, cũng từ sự hoán chuyển trái khoáy “L/R”.[7]
Nhưng tôi phải minh xác ngay rằng ông Clinton
Nhưng thực ra, trong câu chuyện chỉ để cười
chơi đó, ông Clinton
Nếu election là sức mạnh của nền dân chủ
thì erection là sức chiến đấu của chuyện sinh họat trên giường. Mười bảy năm
trước chúng ta có thể cười sảng khoái, cười văng nước miếng khi nghe chuyện
“hiểu lầm” chỉ để cười chơi ấy nhưng bây giờ, sau bao nhiêu sự kiện ngoại giao
có thật và những chuyện tréo ngoe “R/L” có thật, chỉ có thể cười đau, cười ngấn
nước mắt với những niềm đau và nỗi nhục rất thực với những lãnh tụ chính trị
lẫn lộn dân chủ với chiếu giường.
Trước
khát vọng dân chủ election của nhân dân, họ hành xử như những ông
trùm rất thạo việc erection. Vênh váo, ngạo nghễ, họ dí buồi vào mặt hay
mồm của của nhân dân, dí như là kép chánh hát bội với vở tuồng “Như ta đây
thắng Pháp” và “Như ta đây thắng Mỹ”, xem như một thứ sắc phong có thể vượt qua
và giẫm lên trên ý nghĩa election. Nhưng khi đối mặt với những thử
thách đang chực nhấn cả đất nước mình chìm xuống, đối diện với những đối thủ
nói ngọng “R/L” thì thậm thụt, mềm nhũn như thể thứ đàn ông không thể... ngỏng
lên, không thể cương cứng cái giọng hát bội “Như ta đây” mà chỉ có thể ai oán,
nỉ non cáo giọng chèo – cải lương, hết ỉ ôi “bát nước đầy” Dương Lễ nỡ lòng xử
tệ Lưu Bình thì nhừa nhựa câu tình nghĩa chòm xóm anh em sao nỡ phụ phàng.[8]
Trở lại với bài thơ về Lorca. Như một nhà
thơ, Thanh Thảo có quyền khác người, có thể bắt cây guitar hát giọng li-la
li-la và chúng ta có thể thấy ngược tai, có thể không thích, có thể chê
bai đủ kiểu nhưng đó là chữ của ông, là quyền của một nhà thơ. Vấn đề ở đây là
các nhà giáo dục. Vô tình hay cố ý, khi bắt học trò phải cảm nhận cái tiếng sáo
thanh bình li-la li-la ấy như một thứ “tráng ca”, họ đã hướng các em
vào một ngả đường cảm thụ sai, ngả đường ở đó các em sẽ dần dà cảm nhận rằng
những giọng chèo ỉu xìu than trách tình đời hay cải lương bi hận tình trường
cũng chẳng khác gì giọng hát bội lúc phải cương lên với lời hịch “sơn hà nguy
biến”.
Nhưng, thực ra, nói là nói vậy bởi không
cần phải gióng lên lời hịch, vì sự thể đã là một thực tế rành rành. Có lẽ chưa
bao giờ đất nước “nguy biến” như lúc này, nguy với một hiện tại và một tương
lai bấp bênh khi vận hành và phát triển trên nền móng rất... liều. Chỉ qua bài
thơ bi tráng li-la li-la này thôi đã thấy rõ bóng dáng của một nền
văn chương viết liều, rồi một nền giáo dục dạy liều. Mà, xét cho cùng, viết
liều hay dạy liều, cũng là sản phẩm tất yếu của một hệ thống cầm quyền với
những chủ trương chính trị cực kỳ liều, liều đến mức cực đoan, từ sự cực đoan
của đầu óc hoang tưởng đến mức cực đoan của toan tính thực dụng. Nó, như đã
thấy, đã liều với cuộc phiêu lưu chiến tranh, ở đó sinh mạng và tương lai của
30 triệu người bị mang ra đánh đổi cho mục tiêu thế giới đại đồng của “ba ngàn
triệu trên đời”. Và nó, như đang thấy, lại liều với cuộc phiêu lưu mệnh danh
“ổn định và phát triển”, cái cuộc phiêu lưu chẳng hề vì dân số trên 90 triệu
người mà chỉ phục vụ cho một phân số rất nhỏ, cực kỳ nhỏ,
một epsilon mang tên “nhóm lợi ích” đang ngồi xổm trên đầu,
đang erection và đang dí buồi vào mặt và vào mồm của 90 triệu người![9]
24.9.2014
--------------
Chú thích:
[1]Phạm Thị Hoài, “Lorca Nguyễn Văn Trỗi”,
pro&contra 19/7/2014
[2]Bài hát “Nếu tôi chết, hãy chôn tôi với
cây đàn”. Nhạc: Thanh Tùng. Lời: Hình Phước Liên.
[3]“Đàn Ghi Ta của Lor-Ca -Thanh Thảo”, trong Ngữ
văn lớp 12 – tập một, NXB Giáo dục: 2009 trang 163-166. Tổng chủ biên cuốn sách
này là Phan Trọng Luận, chủ biên phần văn là Trần Đăng Suyển. Bài viết này dựa
theo sách giáo khoa in năm 2009 (lần tái bản thứ nhất). Có thể tham khảo nguyên
văn bài thơ “Đàn ghita của Lorca” của Thanh Thảo” trong bài “phê
bình” của Bùi Công Thuấn hay phát biểu của Thanh Thảo.
[4]Edward F. Stanton, “García
Lorca and the Guitar”, Hispania 58 (1), 1975
[5]“Đàn Ghi Ta của Lor-Ca – Thanh Thảo”, sách đã dẫn,
trang 163, chủ thích số 2.
[6]Sách đã dẫn, trang 165, chủ thích số 1.
[7]Chuyện kể: Bill Clinton hỏi Giang Trạch Dân: “How
often do you have election?” (Bao nhiêu lâu thì ông tổ chức bầu cử một lần?).
Nghĩ rằng Clinton là tay chơi vì vụ tai tiếng
Monica Lewinsky còn nóng hổi, Giang tưởng Clinton
[8]Giọng điệu than trách khi xảy ra vụ giàn khoan, thí
dụ: “Ai đang
hắt đi bát nước đầy?” (Kim Tuấn, Tiền Phong 28/5/2014) hay
diễn văn của Đại tướng – Bộ trưởng Quốc phòng Phùng
Quang Thanh tại Diễn đàn An ninh Á châu Shangri-la ở Singapore
ngày 31.5.2014.
[9]Thơ Tố Hữu: “Ta vì ta ba chục triệu người / Cũng vì
ba ngàn triệu trên đời” (Trích “Miền Nam
--------------
Gửi từ
Hai Nam
Bộ © Tác giả giữ bản quyền.
Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gửi ngày 30.9.2014
Xin Vui Lòng Ghi Rõ Nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.
_______________________________________________
Bài liên quan
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét